U petak je u Prištini, u Teatri ODA, Pallati i Rinisë dhe Sporteve Prishtinë (Kosovo) održana premijera teatarske predstave “Projekt Handke” rediteljice Blerte Neziraj, a u internacionalnoj koprodukcijskoj saradnji više teatarskih kuća i festivala: Qendra Multimedia u saradnji sa Mittelfest & Teatro della Pergola – Firenca (Italija), Teatrom Dortmund (Njemačka), Narodnim pozorištem Sarajevo i Međunarodnim teatarskim festivalom MESS – Scena MESS (Bosna i Hercegovina). Večerašnjim premijernim izvođenjem, ova predstava započinje svoju evropsku turneju koja će trajati od 4. juna do 30. oktobra. Predstava se izvodi na engleskom jeziku.

U pitanju je projekat koji okuplja Panevropski umjetnički ansambl koji balansira po tankoj liniji između slobode govora i društvene odgovornosti u teatru kroz prizmu kontroverznog nobelovca Petera Handkea. Gdje za jednog umjetnika završava sloboda govora, a gdje počinje potreba za političkom osviještenošću? Možemo li stvarati umjetnost, a biti bešćutni? Možemo li odvojiti umjetnost od umjetnika? Ovo su neka od važnih pitanja koja se otvaraju kroz predstavu.

Središnja tema predstave “Projekt Handke” je kontroverzna odluka o dodjeli Nobelove nagrade za književnost austrijskom piscu Peteru Handkeu, uprkos njegovoj dobro upamćenoj podršci Slobodanu Miloševiću kojeg je smrt zatekla dok mu se u Hagu sudilo za ratne zločine. Njihova veza je bila toliko jaka da je Handke čak održao govor na njegovom grobu. U predstavi “Projekt Handke”, Qendra ovu kontroverzu uzima kao polazište u svom propitivanju kako se umjetnost poima i promoviše u slučajevima kada ona prelazi granice opšte pristojnosti, humanosti i etike.

Za potrebe ove predstave, okupljen je internacionalni ansambl koji čine pisci, kreativci te glumci i glumice sa Kosova, iz Italije, Njemačke, Hrvatske, Srbije i Bosne i Hercegovine, a svako od njih u predstavu unosi svoju jedinstvenu perspektivu. “Projekt Handke” je autorski tekst direktora teatarske kompanije Qendra Multimedia, Jetona Neziraja, koji je ranije obnašao funkciju umjetničkog direktora Narodnog pozorišta Kosova. Neziraj je autor više od 20 dramskih tekstova koji su izvedeni, prevedeni i objavljeni na više od 15 jezika. Njegove drame su osvojile brojne nagrade, a izvođene su na teatarskim festivalima diljem Evrope. Režiju potpisuje rediteljica Blerta Neziraj čije su predstave pod okriljem kompanije Qendra Multimedia gostovale u Lozani, Milanu, Beču, Berlinu i Njujorku. Neziraj je diplomantica programa Lincoln Theater Directors Lab, a dobitnica je nagrade za najboljeg kosovskog reditelja za 2020. godinu. Poznata je po jednostavno insceniranim ansamblovskim predstavama sa upečatljivim prizorima, koje se na jedan izravan način bave političkom i društvenom tematikom i nerijetko podrazumijevaju i angažman publike.  

Blerta Neziraj, rediteljica predstave, o ovom projektu kaže: “Ova pozorišna predstava bavi se raspravom koja je nužna i važna za vrijeme u kojem živimo ali, uistinu, i za sva vremena. Govoriti o ovom pitanju na sceni daje mi određeni osjećaj odgovornosti, ali taj osjećaj ne nadmašuje odgovornost koju imam prema svakoj drugoj predstavi na kojoj sam radila jer sam mišljenja da je umjetnička odgovornost svrha i cilj svakog umjetničkog stvaralaštva. U predstavi “Projekt Handke” ne postavljamo pitanja koja ostavljamo bez odgovora jer bi to bilo licemjerno. Mi smo se jasno stavili na stranu onih koji su protiv – protiv pisca koji je svojim djelima i javnim stavovima gazio po žrtvama rata i izrugivao se boli nevinih ljudi poput kakvog razjarenog ratnog zločinca.”

Autorski i umjetnički tim predstave čine: rediteljica Blerta Neziraj, autor Jeton Neziraj, scenografkinja  Marija Kalabić, dizajner svjetla Yann Perregaux, dizajner zvuka Tempo Reale, dramaturginja Biljana Srbljanović, umjetnička saradnica Alida Bremer, kompozitorka Gabriele Marangoni te kostimograf Blagoj Micevski.

U predstavi igraju: Antje Prust (DE), Arben Bajraktaraj (FR), Adrian Morina (KS), Ejla Bavčić (BiH), Klaus Martini (IT), Verona Koxha (RKS) i Anja Drljević (CG).

Nakon premijere u teatru kompanije Qendra Multimedia u Prištini, predstava će gostovati u teatrima u Makedoniji, Srbiji, Italiji, Njemačkoj i Bosni i Hercegovini, gdje će izvesti svoja premijera igranja u svakoj od država saradnica na projektu, a u oktobru se vraća u Prištinu gdje će biti dijelom ovogodišnjeg Kosovo Theatre Showcase programa.